İstanbul’un Rumelihisarı’ndaki İlk Şehitliği ve İlk Tekkesi

İstanbul’un fethinin 565. yıl dönümü şerefine,  27 Mayıs pazar günü Boğaziçi Üniversitesinde Prof. Dr. Ahmet Kala tarafından “İstanbul’un Rumelihisarı’ndaki İlk Şehitliği ve İlk Tekkesi” konferansı gerçekleştirildi.

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul Araştırmaları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Kala, Rumeli Hisarı’ndaki Şehitler Tekkesi’nin önündeki alanın, Fatih Sultan Mehmet’in otağını kurduğu ve fetih duasını yaptığı yer olduğunu belirtti.

Şüheda Kuyusu ve Şehitlik Tekkesi’nin, Boğaziçi Üniversitesi Yerleşkesi’nde yer aldığını belirten Kala, “Şüheda Makamı” veya “Şüheda Kuyusu” denilen şehitliğin, ilk toplu şehitlik olduğunu vurguladı.

Şehitlikte Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden önce Rumeli Hisarı’nın inşası sırasında bölgenin güvenliğini sağlayan askerlerin mezarlarının da bulunduğunu hatırlattı.

Şehitlikte mezarı bulunanlar

Hazirede bulunan “şüheda makamı”, “şüheda kuyusu” denilen taş duvarla çevrili ayrılmış alan ve bu alanı tanımlayan bir makam taşı bulunduğunu belirten Kala, şunları kaydetti:

“Makam taşı 1451 tarihli olup, bu mezarlığın şehitlik makamı, yani şehitlik, şehitlerin bulunduğu alan olduğunu belirtmektedir. 1451 tarihli şehitlerin toplu gömülü olduğu alanda makam taşının dışında şehitlerin adları yer almaz. Bir başka taştaki yazıya göre, bu şehitlikte hem İstanbul’un fethine katılan fetih şehitlerinin hem de fetih öncesi şehitlerin yer aldığı anlaşılmaktadır.

Rumeli Hisarı’ndaki tekke ve şehitliğin haziresinde yer alan üç şehide ait 5 mezar taşı ve mezarlığın şehitlik olduğunu belirten bir mezar taşı olmak üzere toplam altı mezar taşı konumuz açısından önemlidir. Bu taşların fotoğrafları elimizdedir. Ancak bu taşlardan üçü maalesef kaybolmuştur. Altı taşta yer alan ibareler Fatih Sultan Mehmet, Akşemseddin, ‘fetih şehidi’, şehitlik, tekkenin şeyhliği ve şehadetle ilgili önemli bilgiler içermektedir.

Hazirede bulunan 1451 tarihli Seyyid Şeyh Mahmud Bedreddin’e ait mezar taşında Peygamberimizin soyundan gelip Seyyid olduğu, şeyh olduğu, Sultan Mehmet Han ile birlikte geldiği, Akşemseddin’in arkadaşlarından olduğu belirtilmektedir. Ancak ayaktaşı kayıptır.
Mezarının Şuheda Makamı’nda gömülü olmasından Şehitler Tekkesi’nin şeyhi iken şehit olduğu anlaşılmaktadır. Adının yer aldığı taşta ‘Akşemseddin hazretlerinin rüfekaları’ olduğunu belirten satırdan sonraki satır maalesef silinmiştir. Bu satırda büyük ihtimalle Akşemseddin’in ve rüfekası/arkadaşı Şeyh Mahmut Bedreddin’in bağlı olduğu Hacı Bayram-ı Veli yani Bayramiye tarikatı belirtilmekteydi.

Hazirede bulunan Mahmud Çelebi’ye ait baş ve ayak iki mezar taşında ise fetih şehidi olduğu belirtilmektedir.

Hazirede bulunan 1451 tarihli Saka Baba’ya ait baş ve ayak mezar taşlarında ise sadece adı ve ruhuna fatiha ibaresi yer almaktadır. Bu ibareden Saka Baba’nın tekke müridi Yeniçeri askerlerinden olduğu ve fetihten önce 1451 yılında eceliyle vefat ettiği anlaşılıyor. Maalesef bu iki taş kaybolmuş olup elimizde sadece fotoğrafları bulunmaktadır.”